Gaziantep Baraklılar

Barak

Baraklar, asırların ötesinden günümüze, bir rüzgar gibi Türkistan bozkırlarından gelip, Anadolu’nu bozkırlarına, yaylalarına, dağlarına ve Güneyin çöllerine, baharın seherinde esen Bab-ı Saba gibi yerlere dağıldılar.

El ele, oba oba çadır kurdular, mücadele ettiler yoruldular. Ektiler- biçtiler, gezdiler-yaydılar, çaldılar-söylediler.

Tarihlerini dilden dile dolaştırdılar. Dönenler döndü kalanlar iskân ettiler. Vakit geldi, geçti. Ancak vaktin katmanları, onların kültürünü Anadolu’nun bağrına kök salmış ulu çınara dönüştürdü.

Karkamış’tan başlayarak batıda Oğuzeli’ne, Kuzeyde Nizip Birecik asfaltına kadar uzanan Güney’de Suriye tepeleriyle çevrili geniş düzlüğe Barak Ovası isimi verilir.

Randımanlı topraklar ve üzerinde onlarca yerleşim alanının bulunduğu bu ova, ismini daha önceki bir Türk boyu olan Baraklılar‘ dan almaktadır.

Barak hesabına Halep Türkmenleri arasında Kanuni devrine ait kayıtlarda rastlanmaktadır. Bu konunun Oğuzların Bayat boyundan geldiği araştırmacılar tarafından kabul edilir.

Anlam olarak Barak çok tüylü köpek manasına gelse de Barak boyu için bu ifadeyi kullanmak son derece yanlış olur. Barak sözcük olarak kıllı manasına gelir ki bu bir nevi önüne gelen ismi niteler. Kısa, uzun, kilolu gibi.

Barak boyunun Anadolu’nun hangi politik ortamında Anadolu’ya geldikleri pek netlik kazanmış değildir. Kaynaklarda bu konuda sağlıklı bir bilgi bulunmamaktadır. Bilinen husus onların 16. yüzyılda Anadolu’da olduklarıdır. Baraklılar Anadolu’ya Beydilli cemaati ile birlikte gelmişlerdir.

Osmanlı şer-i sicillerinde ve Padişah Fermanlarında bu boyun adına da 16. Asrın ortalarında rastlanmaktadır. Başka bir deyişle Baraklılarda bu tarihlerde Anadolu’da olmalıdırlar. Gerçi onların sözlü tarihlerde bu yüz sene başını işaret etmektedir.

Barakların Türk Boy ve Oymak Sistemindeki Yeri

Rasonyi’nin Tarihte Türklük isimli yapıtında bir Kıpçak oymağı olarak tanıtılan Baraklar, Osmanlı iskân siyaseti uygulamasında Oğuzların Beydili boyuna tabi olarak gösterilmektedir.

Lakin Baraklar, kendilerini gerçek olarak Beydili Türkmenlerinden değişik görürler. Buna paralel olarak Barak oymağının kendi isteği ile Beydili Türkmenlerine katıldığından söz eden kaynaklar da mevcuttur.

Kimi yerlerde ise Baraklar, Dulkadir eline bağlı boylardan biri olan Cerit üzerinde gösterilmektedirler.

Oğuz ile Barak’ın kardeş olduğunu ifade eden kaynakların yanında Kıpçak ve Barak’ın kardeş olduğunu belirten kaynaklar da mevcuttur.

Dolayısıyla Baraklar, Oğuzlar ve Kıpçaklar gibi ayrı bir Türk boyu olarakta açıklanabilir. Barakların bir bölümü vaktin akışı içerisinde Kıpçaklar içerisinde eriyerek Kafkaslardan Macaristan’a kadar dağılmışlardır.

Bir bölümü Horasan’da kalmış, bir bölümü da Anadolu’ya gelerek çeşitli badirelerden sonra bugün yaşadıkları bölgeye yerleşmişlerdir.