Gaziantep Araban Kalesi

Gaziantep’in Araban ilçesinde bulunan ve Prehistorik bir höyük üzerinde yer alan Araban Kalesi, Ortaçağda önemini korumuş ve tarihteki değişen dengelerle sürekli el değiştirmiştir.

Araban yöresinde yürütülen kazı çalışmaları, ilk yerleşimin Tunç Çağına kadar gittiğini gösterir. Araban’da bulunan kalenin ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte, 11. ve 13. yüzyıllarda kalenin önemini koruduğu bilinmektedir. Özellikle Urfa Haçlı Kontluğu, Ermeni Krallığı, Memlûk ve Arap akınları sırasında bu kale stratejik konumundan dolayı sürekli işgal edilmiştir.

Kaynaklarda, buranın Haçlı Seferleri sırasında da kullanıldığı geçer. Anadolu Selçuklularından Mesut Kılıçarslan (1148-1150) Araban Kalesi’ni ele geçirmiş, daha sonra 1155’te de Atabey Nurettin Mahmut Zengi, kaleyi onlardan almıştır. Bundan sonra Halep Eyyubileri, Anadolu Selçukluları (1218), İlhanlılar (1259 ), Memlûklar (1260), Dulkadiroğulları, tekrar Memlûkların ve 1258’de Osmanlıların yönetimine geçmiştir.

Araban Kale Cami

Cami, dikdörtgen ve enine gelişen iki sahandan oluşan bir plana sahiptir. Çapraz tonoz, mihrabın aksında ve giriş kapısının önünde yer alır. Çapraz tonozun doğu-batı yönü beşik tonozlu bölümlerle örtülmüştür. Tonozların arasındaki sivri kemerlerin üzengi taşları dışa taşıntılı olarak yapılmıştır.

Sivri kemerler düzgün kesme taştan, örtü sistemi ise taştan yapılmıştır ve üzeri sıvalıdır. Gaziantep Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Gaziantep Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü işbirliği ile Gaziantep Müze Müdürlüğü başkanlığında 2010 yılı itibariyle restorasyona yönelik temizlik ve kazı çalışmaları yapılmıştır.