Ruh Sağlığını Koruma Yöntemleri

Sağlıklı olmak bir bütün olarak değerlendirildiğinde, fiziksel sağlık yanında ruh sağlığının da kritik öneme sahip olduğunu belirtmek gerekiyor.

Ancak söz konusu ruhsal durum, fiziksel sağlıkta olduğu gibi somut verilere dayanmadığı için, daha zor ve çözülmesi de daha karmaşık bir hal alabiliyor. Bu nedenle öncelikle ruh sağlığı tanımını yapmak ve bunu bozan etkenlerle devam etmek olumlu sonuçlar almak açısından bir hayli önemli.

Ruh Sağlığı

Genel bir ifadeyle ruh sağlığı, kişilerin kendisi, çevresindeki kişiler ve toplumun diğer kesimiyle barış içinde olmasıdır. Uyumluluk, denge kurabilme, bu denge için gereken çabanın sarf edilmesi, ruh sağlığı tanımında belirleyici maddelerdir.

Ruh Sağlığını Bozan Etkenler

Duyguların en temelde insan davranışlarını yönlendirdiği düşünülürse, öfke, kaygı, üzüntü gibi ruhsal durumların gerekenden fazla olması halinde ruhsal dengenin bozulmasından bahsedilebilir. Birbirine bağlantılı şekilde ruhsal ütünlüğün sekteye uğraması anlamına gelen bu duruma bazı olay ve olgular neden olur.

Engellenme

İstenen hedefe ulaşılmasının engellenmesi durumudur. Bu hedef farklı şekillerde kendini gösterebilir. Örneğin fiziksel engeller yağmur, kar, yol mesafesi, yangın gibi fiziksel olay ve nesneleri ifade eder. Bu engellerin etki dereceleri de farklıdır. Bazıları günlük yaşamda sıkça karşılaşılan durumlar olabilirken bazıları daha nadir görülebilir.

İkinci olarak, sosyal ve yasal engellerden bahsedilebilir. Bir kişinin amacına ulaşmasını engelleyen kanun, toplumsal değer gibi sosyal konuları kapsar. Örneğin bankada işlem yaptırmak isteyen kişilerin sıra beklemesi gibi… Bekleme süresi uzadığında engellenmişlik hissi de artacaktır. Son olarak da kişinin kendisinden kaynaklanan engellemelerden bahsedilebilir. Bu engelleme türünde kişinin kendi gerçekçi olmayan beklentileri engellemenin kaynağıdır. Örneğin boyu çok kısa olan birinin basketbolcu olmak istemesi ve bunun olmaması halinde engellenme duygusuna kapılması…

Hayal kırıklığı

Engellenmişlik duygusunun en çok yaşandığı durumlardan birisidir. Bir kişi ya da duruma anlam verilmesi, beklentiye girilmesi ve sonuç olarak beklentinin karşılanmaması durumdur. Örneğin iş yerinde uzun süre boyunca terfi beklemek ve hak ettiğini düşünmek, ancak bunun hak etmeyen başka bir kişi tarafından alınması.

Çatışma: Aynı anda ulaşılması imkânsız görünen iki farklı güdüden birini seçememek ve bunun getirdiği kararsızlık halinin yarattığı durumdur. Bunlardan birisinin doyumu diğerin engelleyecektir. Örneğin elinizde kalan son parayla bir yandan kıyafet almak istemeniz diğer yandan aylık yol paranızda kullanmanızın gerekmesi çatışma yaratacaktır. Bunlardan birini karşıladığınızda diğeri için engellenme durumu hissedilir.

Kaygı

Kaygı korkudan farklı olarak değerlendirilmesi gereken bir konudur. Korku, belirli bir dış etkenden, genellikle kısa süre için korkma, endişelenme ve savunmaya geçme halini ifade eder. Kaygı ise, kaynağı daha çok zihinsel olan ve geçmişte yaşanan olaylara bağlı olarak meydana gelen bir durumdur. Hafifi derecede kaygı herkes için normal kabul edilebilir.

Hatta bazı kararların uygulanması için de faydalı olarak kabul edilebilecek bir durumdur. Ancak kaygının aşırı olması hali, sağlıklı düşünmenin önüne geçecektir. Kaygı düzeyi bozulan kişilerde düşünce ve davranışlarda çelişki, depresyona meyillilik, daha ileri seviyede anksiyete ve paranoya gibi ruhsal hastalıklar görülebilir.

Stres

Ruh sağlığını tehdit eden bir diğer etken, hemen herkesin aşina olduğu strestir. Stres, kaygı gibi normalden fazla düzeyde olduğunda sorun yaratır. Ancak genetik nedenler ya da çevresel etkenler nedeniyle bazı kişilerde stresin daha yüksek düzeyde görülmesi mümkündür. Stresin normalden daha fazla olması durumu kaygı sürecinin de başlangıcı demektir.

Ruh Sağlığını Koruma Yolları

• Yeni insanlarla tanışın. Farklı bir insanı tanımak, kendinize yeni bakış açıları geliştirmek açısından artı sağlayabilir.
• Gerçekleri aşan beklentiler içine girmemeniz gerekir. Çünkü aşırı beklenti beraberinde olumsuz duyguları da getirecektir. Ancak bu çalışmaktan vazgeçmeniz anlamına gelmemeli. Aksi halde imkânsız görünen şeyleri başaran insanlar olmazdı.
• Kendi kendinizi eleştirmekten korkmayın, hata yaptıysanız bunu kabul edin ve düzeltmek için de kendinize izin verin. Hatanız kişiliğinizin bir parçasıdır ve düzeltilebilir. Bir hatayı tüm varlığınıza mal etmeyin.
• Maneviyatınızı güçlendirecek şeylere yönelin. Bu dua etmek, bir kişiye yardım etmek, hastaneye ziyarete gitmek gibi hayatın farklı yönlerini hatırlatan aktiviteler olabilir. Özellikle iş ve ev yaşamından ibaret bir hayatı olan kişiler için daha bütünsel bakış açısı kazandırmaya yarayacaktır. İçsel gücünüzün yerinde olması zorluklarla başa çıkabilmek adına kritik öneme sahiptir.
• Kendinize değer verin ve güvenin. Bunun için gerekirse ayrıca bir çaba sarf ederek kitaplar okuyun, düşüncelerinizi takip edin, iyileştirmeye çalışın. Güvenin ve değer vermenin sınırlandırılamayacağını düşünerek işe başlayabilirsiniz. Örneğin bir araba satın aldığınızda kendinizi değerli hissetmek aslında egonuzu tatmin etmektir. Yani bu eşyayı alarak bir mesaj vermiş olursunuz ve bu egonuzu güçlendirir. Ancak değer vermenin bir şey satın almak, bir şey sahibi olmaktan farlı bir durum olduğunu anlamakta yarar var. Bütün olarak kendinizi kabul etmeyi öğrenin.
• Geçmişteki olaylara takılmayın ve gelecekteki yaşanacaklar için de çok kafa yormayın. Belirsiz durumlar üzerinden düşünce üretmek sizin kaygı seviyenizi artıracaktır. Geçmişle ilgili de herkesin üzüldüğü ve olmamasını istemediği durumlar vardır. Ancak bazı kişiler bundan ders alır ve daha iyi bir yaşam sürerken bazıları da bu hatalara takılı kalarak gün içindeki mutluluğundan çalar.
• Düşüncelerinizi değiştirmeye çalışın. Nasıl düşündüğünüz, nasıl hissettiğinizi belirler. Çünkü bir hisse kapılmadan önce beynimiz bunu eler ve nasıl hissetmesi gerektiğine karar verir. Kendinizi kötü düşüncelere odaklarsanız alınan sonuçlar da kötü hisler olacaktır. İyi düşünceler iyi duyguları beraberinde getirir.