Kaymak (Feijoa) Meyvesini Daha Önce Hiç Duydunuz mu?

Güney Amerika kökenli Feijoa; yani Türkçe adıyla Kaymak meyvesi, ülkemizde henüz fazla bilinen bir meyve türü değildir.

Meyvenin içerdiği vitaminler (A, B, C, E ve K), besin değerinin ve yapraklarının biyokimyasal değerin farkına varılması ile birlikte Türkiye’nin de içinde olduğu pek çok ülkede yetiştiriciler tarafından ilgi görmeye başladı. Kaymak meyvesi; bilimsel adıyla “feijoa sellowiana” guava meyvesi familyasından olduğu için bir başka adı da “pineapple guava” olarak da anılmaktadır. Güney Amerika, Brezilya, Uruguay, Paraguay Arjantin bölgeleri doğal yetiştiriciler arasındadır. İsim babası, Portekiz botanikçi Don da Silva Feijoa’dur. Mammoth, apollo, gemini, triump adında 4 türü vardır.

Kaymak Meyvesi Formu, Tadı ve Lezzeti İtibarıyla Nasıl Bir Meyvedir?

Feijoa ya da namı diğer kaymak meyvesi, yetişkin bir bitki olduğunda 7 metrelik bir yüksekliğe kadar ulaşır. Bulunduğu ülkeye göre süs ya da meyve ağacı olarak yetiştirilir. Misal olarak Brezilya, Uruguay gibi ülkelerde meyve olarak bilindiği halde İngiltere de bol güneşli yerlerin duvar kenarlarında güzel açan sarmaşık olarak kullanılır. Uzun süre yaprak dökmeyen, uzun ömürlü bir bitkidir. Uzun süre alt dallarda budama işlemi yapılmadığında çalılık görünümde olan küçük ağaç yapısındadır. İlkbahar aylarında göz alıcı bir kırmızı tonunda çiçek açar. Yapraklar üst yüzeyinde yeşil, alt kısımda gümüş gri renktedir.

Feijoa, meyvesi sonbaharda olgunlaşır; yeşil, elips şeklinde boyutu itibarıyla tavuk yumurtası büyüklüğündedir. Tatlı, aromatik bir tada sahiptir. Etli, sulu ve şeffaf bir jelatin kıvamında pasosu vardır. Hafif taneli, parlak bir görünümü vardır. Yenildiğinde çekirdekli bir yapıdadır. Doku bakımından guava meyvesine benzer bir armut formundadır. Meyve olgunlaştıkça lezzetlenir, fakat toplandıktan sonra bir süre daha bekletilmesiyle lezzeti daha artar. Ancak toplanma süreci çok hassas bir süreçtir. Erken toplanırsa ham bir meyve olarak lezzetsiz olacağı gibi geç kalındığında çürüyebilir. Toplanan Feijoa meyvesinin olgunlaşmasını sağlamak için elma yanında depolama yapılır. Kesildikten sonra ise, feijoanın yüzeyi oksitlenmesinden dolayı kahverengine dönecektir. Yenildiğinde görülecektir ki dikdörtgen şeklinde çok minik 20 ile 40 arasında bazen sayısı 100’e ulaşabilen çekirdekleri vardır.

Daha ham meyve iken bile çok güçlü bir aromatik kokusu vardır. Bu aroma ve tat ananas, çilek ve guava meyvelerinin kombinasyonu gibidir. Bazen bu eşsiz lezzet, nane ve ananasın bir kombinasyonu olarak tarif edilir.

Kaymak Meyvesi Yetiştirme Koşulları

Feijoa düşük nem oranıyla subtropikal bir iklime ihtiyaç duyar. Yılın serin olduğu aylarda yetişir, 12º ile 15º F (-11.11º-9.44º C) kadar düşük sıcaklıklara dayanabilir. Sıcağı seven ve sıcakta daha lezzetli olan bir meyve türüdür. Bunu meyvenin sıcak bölgelerde yetişen Feijoa meyvesinin benzerlerine göre çok daha lezzetli olmasından anlayabiliriz.

Feijoa genellikle tohumdan büyütülür. Tohumlar, pasodan ayrılabilmesi için su içinde 4 gün bekleyerek fermente edilir. Süzülen tohumlar ekimden önce kurutulur. Kuru tutulursa tohumlar bir yıl veya daha uzun süre canlılığını koruyacaktır. Çimlenme 3 hafta içinde gerçekleşir. Genç bitkiler ikinci yapraklarını ürettiklerinde tarlalara nakledilme zamanları gelmiş demektir. Tohumdan çimlendirilen Feijoa meyvesi, 3 ile 5 yıl içinde meyve vermeye başlar.

Besin Değeri ve Kullanım Alanları

- Besin değeri (100g başına): Enerji 190kJ (45 kalori)

- Karbonhidratlar (Şekerler): 10g

- Protein: 1g

- Yağ: 1g

- Fiber: 4g

- C vitamini (Askorbik Asit): 28 – 35 mg

Mineraller:

- Potasyum: 166mg

- Sodyum: 5 mg

- Kalsiyum: 4 mg

- Magnezyum: 8 mg

- Fosfor: 10 mg

- Demir: 0.05 mg

Feijoa; kekler, tatlılar, salsalar, soslar, reçeller, jöleler ve körilerde kullanılan çok yönlü bir meyvedir. Ticari ürünler arasında çikolata, çay, tahıl, şarap, votka, reçeller, tatlılar ve kozmetik ürünler bulunur. Feijoanın en büyük avantajlarından biri; krem rengi, kokulu dolgun yapısıyla lezzet kaybı veya bozulma olmadan dondurularak pişirilebilmesidir.

Feijoa meyvesi ayrıca sağlık sektöründe rağbet gören, glikozitler olarak bilinen kimyasal bileşik saponinleri içerir. Birçok saponinlerin anti kanser özellikleri olduğu ve kolesterolü düşürdüğü düşünülmektedir. Saponin içeren diğer yiyecekler mercimek, soya ve yonca filizleridir. İçinde saponin bulunmasından dolayı tümörlerin büyümesini durdurarak kanserin önlenmesinde önemli bir rol oynadığı bilinmektedir. Kalp hastalığının önlenmesinde de kullanılır. Guatrın yanında potasyum içeriğinden dolayı tansiyon düşürücü etkiye sahiptir. Bitkinlik, depresyon giderici, kabızlık önleyici, ağız ve diş sağlığındaki faydalarını da sıralarsak, kaymak meyvesi sağlık sektörü içinde önemli bir meyvedir.

Depolama ve İşleme

Feijoalar oldukça olgun değilse, birkaç gün boyunca bir meyve kasesine saklanabilirler. Olgunlaştıktan sonra buzdolabında saklanmalıdır. Soğutulmuş değilse olgun feijolar sadece 2 veya 3 gün boyunca en iyi lezzetini korurlar. Bundan sonra meyvenin dış görünüşünde hiçbir değişiklik olmaksızın lezzet bozulur.