GAZİANTEP ZURNACILIK

Türk Folklorü içinde, halk müziği ve oyunlarının ayrılmaz bir parçası olan halk çalgılarımızın ayrı bir yeri vardır.Türk halk çalgısı deyince; fabrika imalı olmayan, halkın kendi mevcut imkanları ve basit araçlarla elde yaptıkları, akustik kanunlara uymayan, standart ölçü ve kalıpları olmayan etnografik özelliği olan çalgılar akla gelmektedir. Üflemeli halk çalgılarımızın başında gelen zurna kalın zerdali ağacından yapılır ve davulun yanında üflemeli bir çalgı aletidir. Orta Asya'ya dayanmaktadır. Çok eski zamanlardan beri bir çalgı aleti olarak bilinip yapılmaktadır. Zurna üç kısımdan oluşur;

• Baş kısım (mezik), şimşir ağaçından yapılır.
• Ağız kısmı(alt çanak) geniştir.
• Orta kısım ise dardır.

Zurnanın 15 deliği vardır. 8 tanesi büyük (nota deliği), 7 tanesi(çin deliği) küçüktür. Zurna yapıldıktan sonra şimşir ağacından yapılan mezik kısmının ucuna metem denilen uc, zurna çalan kimseler tarafından kamıştan yapılır. Gaziantep'te zurna sipariş üzerine yapılmaktadır. Bir usta günde ancak 1-2 tane imal edebilmektedir. Zurnanın delikleri matkapla delindikten sonra ısıtılmış demir ile dağlanır. Böylece ses daha düzgün çıkar. Zurnanın boyu uzadıkça sesi kalınlaşır, boyu kısaldıkça sesi incelir. Gaziantep'te üç çeşit zurna imal edilmektedir. 1-Tüm kaba zurna, 32.5 cm uzunluğundadır. 2-Orta kaba zurna, 31 cm uzunluğundadır. 3-Cura zurna,30 cm uzunluğundadır. Zurnanın standart boyu orta kaba diye bilinen 31 cm uzunluğunda olanıdır. Kuru zerdali ağacından yapılan zurnalar daha iyi ses çıkarır; eğer yaş ağaçtan yapılırsa çıkan ses kulağı tırmalar. Zurnanın delikleri de belli bir ölçüye göre yapılmaktadır. Zurna yapan kimselere "harat" ismi verilmektedir. Bu işle uğraşan kişiler gittikçe azalmakta ve günümüzde çıraklıktan yetişme otuzbeş yıldır bu işi yapan Mehmet Ali ÜSTÜNTÜRK ve onun yetiştirdiği kalfaları yapılmaktadır. Yurdun her yöresinde bir açık hava çalgısı olarak yaygın olan zurna, özel bir soluk alma tekniği ile çalınır. Sesi çok kuvvetli çıkar ve çok uzaklardan duyulur. Yalnız erkekler tarafından çalınan zurna; dertli çalındığında insanları hüzünlendirir, hareketli çalındığında ise insanları neşelendirir. Sesi çok yüksek çıktığından kulak dibinde çalınırsa kulağı rahatsız eder. Zurna ile her çeşit müzik havaları çalına bilmektedir. Bir zurna işi bittikten sonra duvarda asılı olarak durursa ömrü on-yirmi yıl arasındadır.