Gaziantep’te Bitki Çayı Tüketimi

Gaziantep yemek kültüründe bitki çayları daha çok dönemsel olarak kışın tüketilmektedir.

Günün her saatinde tüketildiği gibi birçok evde ailenin bir araya geldiği akşamları, Antep fıstığı yenilerek, bitki çayı içilmektedir. Kış aylarında soğuk algınlığına karşı vücudun direncini yükselten yaygın bir şekilde kullanılan bitki çayları arasında ıhlamur, kuşburnu, karanfil, kabuk tarçın, adaçayı ağırlıklı olarak tüketilmektedir. Bitki çayları arasında ‘’Zahter’’ ise Gaziantep’e özgü bir çaydır.”Zahter Çayı”, yörede yetişen yabani kekiklere benzeyen Zahter otunun kurusundan sıcak suyla demlenerek yapılır ve içilir.

Zahter bitkisi, ballı baklagiller ailesine ait,güzel kokulu bir bitki çeşididir.Zahter bitkisi kekiğe benzer ve taze olduğu haliyle salata ve birçok yemekte kullanılmasının yanında çay olarak da tüketimi yapılabilmektedir.Market ve pazarlarda birçok yerde zahter paketlenmiş olarak içerisinde leblebi,susam,rezene ve kekikte konularak satışı yapılmaktadır.Zahter bitkisi içeriğinde bolca demir,kalsiyum,magnezyum,manganez,selenyum ve potasyum minerallerini ve A,C,B6 ve B9 (folik asit vitamini) vitaminlerini de bulundurmaktadır.

Zahter bitkisi yabani bir bitki çeşididir ve kendiliğinden yetişebilmektedir.Bu yüzden pek çok yerde zahter bitkisine rastlamak mümkündür.Zahter bitkisinin yetişebilmesi için bolca güneşe ve sıcak alanlara ihtiyacı vardır. Bu yüzden toprağın sıcak olduğu kayalık ve dağlık yerlerde çoğalabilmektedir. Bu bitkinin şifası yapraklarında bulunmaktadır.Zahter bitkisi sapıyla birlikte koparılır ve kurutulur.

Zahter bitkisi, kara kekik veya dağ kekiği adlarıyla da anılmaktadır. Keskin ve acımsı diyebileceğimiz bir kokuya sahiptir.Orta ve Güney Anadolu bölgelerinde yabani olarak görülmektedir.Zahterin iki tür çeşidi bulunmaktadır.Bunlardan biri yaz aylarında yetişirken diğeri ise kış mevsiminde yetişmektedir.Zahter pembe renkli çiçekleri bulunan yaklaşık olarak 50-60 cm. boylarında bulunan bir çeşit bitki türüdür.Zahterin içeriğinde uçucu yağ ve tanen bulunmaktadır.Bitkiyi çiçekleriyle beraber toplayarak kurumaya bırakılır.Kuruduktan sonra ise toz haline getirilerek çay ve kahve olarak tüketilebilir ve ayrıca baharat olarak da kullanımı yaygındır.

Zahter Bitkisinin Faydaları Nelerdir?

• Zahter bitkisi öksürüğe karşı faydalıdır.Öksürüğün kesilmesine karşı destek sağlamaktadır.
• Özellikle kış aylarında grip ve soğuk algınlığına karşı savaşır,vücudun direncini arttırır ve gribi hafifletir.
• Yukarıda belirttiğimiz gibi zahter bitkisi kurutulur ve çay olarak tüketilmektedir.Zahter çayı öksürüğü gidermesinin yanında boğaz ağrılarını da giderici özelliğe sahiptir.
• Vücudumuzda oluşan yaraların giderilmesine,iyileşme sürecinin hızlandırılmasına yardımcı olmaktadır.
• Zahterin içeriğinde bulundurduğu maddeler sayesinde antibakteriyel özelliği sayesinde sivilce ve akne gibi vücut lekelerine karşı korur.
• Cildimizin sağlığı için oldukça önemlidir.
• Vücutta oluşan mantara karşı koruyucudur.
• Zahter bitkisi kalp çarpıntısına karşı iyi gelmektedir.
• Yine zahter bitkisi tüksek tansiyonun düşürülmesine yardımcı olmaktadır.
• Zahter bitkisi tüketimi hazmı kolaylaştırarak ishal ve şişkinliğin giderilmesine yardımcı olmaktadır.Ayrıca zahter bitkisi sindirim sistemine yardımcı olur ve sindirimi kolaylaştırır.
• Mide de oluşan rahatsızlıklara karşı (gastrit) ve bağırsak rahatsızlıklarına karşı vücudumuzu korumaktadır.
• İştahsızlığa karşı iyi gelmektedir.İştahsızlık sorunu yaşayanlar tüketirse iştah açıcı özelliği bulunmaktadır.
• İdrarın sökülmesine yardımcı olur ve mesanede oluşan ağrıların giderilmesini destekler.
• İçeriğinde bulundurduğu antioksidanlar sayesinde kansere karşı koruyucudur.
• İçeriğinde bulundurduğu A vitamini sayesinde göz sağlığı için ve aynı zamanda solunum sistemi için oldukça önem arz eder.
• Böbrek hastalıklarına karşı vücudumuzu korumaktadır.
• Zahter bitkisi uyarıcı etkisinin bulunması sayesinde vücuda enerji verir ve vücudun dinç kalmasına yardımcı olur.
• İçeriğinde bulundurduğu demir,kalsiyum ve K vitamini açısından çokça zengin olduğundan kemik ve iskeletin sağlığı için önemlidir.
• Yine yukarıda belirttiğimiz gibi içeriğinde bulundurduğu vitamin ve minerallerin yanında aynı zamanda bolca lif bulundurmaktadır.Bu lifler sayesinde bağışıklık sistemi desteklenmiş olur.
• Saç dökülmesi sorunu yaşayanlar zahter bitkisi tüketirlerse eğer saç dökülmesine karşı iyi gelecektir.
• Zahter bitkisi sinir sisteminin güçlenmesine yardımcı olur ve strese karşı vücudu korumaktadır.

Zahter Çayı Yapılışı:

1 tatlı kaşığı zahter çay süzgecine konur ve süzgeç bardağın üzerine konur.Daha sonra sıcak su süzgeçte bulunan zahterin üzerine dökülür ve temiz olması açısından bu ilk su dökülür.Daha sonra yine aynı şekilde süzgeçte bulunan zahter bitkisine su eklenir.Daha sağlıklı olması açısından içerisine bir kaşık bal da eklenebilir.
Zahterin çok uzun süre demlenmeye bırakılmasına gerek yoktur.

Ek olarak şunların bilinmesinde de fayda vardır:

• Hamile kadınların ve emzirenlerin zahter tüketmemeleri önerilmektedir.
• Guatr hastalığı olan kişiler uzman bir doktora danışmadan tüketmemeleri önerilir.
• İlaç kullanan bireyler zahter bitkisini tüketmeden önce yine aynı şekilde uzman bir doktora başvurmaları görüşlerini almaları gerekmektedir.