Gaziantep Hakkında Genel Bilgiler
Gaziantep ilinin coğrafi konumu, haritası, iklimi ve yeryüzü şekilleri, toplumsal yapısı ve ekonomisi ile ilgili bilgi.
Yüzey Şekilleri:
Doğuda büyük bölümü yüksek düzlüklerle (% 60) kaplı ilin, batısı dağlıktır (% 40). Amanos Dağları’nın doğuya bakan yamaçlarında yükselti 1.400 m.’yi bulur. Batıda, kuzeydoğu-güneybatı doğrultulu sıradağlarla Kahramanmaraş-Antakya arasında uzanan okul biçimindeki çukur alan yer alır. Doğuya doğru gidildikçe azalan yükseltiler, yerlerini düzlüklere (500-700 m) bırakır. Bu düzlükler kuzeydoğuda Gaziantep Yaylası, güney güneydoğuda Tilbesar Ovası adını alır. Irmaklar tarafından yarılan ovada, aşınım sonucu yuvarlak biçimli tepecikler oluşmuştur. İl merkezinin batı, kuzeybatısında uzanan Kartal Dağları’nda en yüksek nokta, kuzeyde Karakaş (Sof) Dağı’dır (1.496 m). Top Dağı ya da Gülbahar Tepe (1.021 m), kuzeydoğuda Adıyaman sınırına yakın Karadağ (1.245 m), Gaziantep Yaylası üzerindeki önemli yükseltilerdir.
Yüzölçümü:
- 6.300 km2.
İlçeleri:
- Şahinbey
- Şehitkâmil
- Araban
- İslahiye
- Karkamış
- Nizip
- Nurdağı
- Oğuzeli
- Yavuzeli
Büyük bölümü Güneydoğu Anadolu’ nun Orta Fırat Bölümü’nde, küçük bir bölümü Akdeniz Bölgesi’nde kalan il ve bu ilin merkezi kenttir. 36°65-38°10 doğu boylamlarıyla, 36°50-37°60 kuzey enlemleri arasında, deniz düzeyinden 855 m. yükseltideki il toprakları; kuzeyden Kahramanmaraş ve Adıyaman, doğudan Şanlıurfa, batıdan Osmaniye ve Hatay, güneyden Kilis İli ve Suriye ile çevrilidir.
İklim ve Bitki Örtüsü:
Genelde Akdeniz iklimi gözlenmekle birlikte, denizden uzak oluşu nedeniyle, bazı farklılıklar taşır. Yazları sıcak ve kurak, kışlar yağışlı ve bazen soğuk geçer. Yıllık ortalama sıcaklık 14.5°C, en soğuk ay ocak (2.3°C), en sıcak ay temmuzdur (27.2°C). Bugüne kadar ilde ölçülen en yüksek sıcaklık 42.8°C (1945), en düşük sıcaklık -17.5°C (1945), 0°C’nin altında gün sayısı 55.7, -10°C’nin altında gün sayısı 19, 30°C’nin üzerindeki gün sayısı 101.3′ tür. Yıllık ortalama yağış tutarı 556.2 mm’dir. En yüksek yağış dönemi kış (ortalama 97.2 m), en yağışlı ocak (107.7 mm), en kurak ay temmuzdur (1.7 mm). Ortalama yağışlı gün sayısı 84.5, kar yağışlı gün sayısı 6.2, karla örtülü gün sayısı 13.2, donlu gün sayısı 56.5’tir.
Batıda dağlık bölgede doğal bitki örtüsünü, kızılçam ve meşe ormanları oluşturur. Uzun yıllar yanlış kesim, otlatma, yangın sonucu ormanların doğal dengesi bozulduğundan bitki örtüsü bodur çalılara dönüşmüştür. Geniş düzlüklerde, çayır ve otlaklarla tarım alanları uzanır. İl merkezinin hemen kuzeyinde ağaçlandırma yoluyla kazanılmış kızılçam ormanı vardır. Ormanların il yüzölçümündeki toplam payı % 18’dir. Ormanlar, Sof Dağı, Murat Höyüğü ile Kilis-lslahiye arasında küçük adacıklar biçimindedir.
Toplumsal Yapı ve Ekonomi:
Gaziantep, Güneydoğu Anadolu ve Türkiye’nin kalabalık illeri arasındadır.
İlde temel ekonomik etkinlik tarıma dayanır. Ekili-dikili alanlar yüzölçümün (213.026 hektar), % 28’ini oluşturur. Tahıl üretiminde ilk sırayı buğday ve arpa; endüstri bitkilerinden çiğit, şekerpancarı izler.
Gaziantep’te, ırmak boylarınca uzanan verimli tarım alanlarında sebzecilik oldukça gelişmiş durumdadır (karpuz, kavun, hıyar, domates, kabak, lahana, ıspanak, marul; fasulye, sarmısak, soğan, havuç, turp) oluşturur. Sebzeciliğin yanı sıra meyvecilik ve bağcılık da önemlidir (elma, armut, ayva, erik, kayısı, kiraz, şeftali, vişne, zerdali, zeytin, antepfıstığı, ceviz, üzüm).
Çayır ve otlak alanların (% 5) azlığı, arazinin genelde çalılık ve kayalıklarla kaplı oluşu nedeniyle, büyükbaş hayvancılıktan çok küçükbaş hayvancılık yaygındır. Arıcılık ve kümes hayvancılığı da önemlidir.
İl, yeraltı kaynakları açısından zengindir. Krom, manganez, amyant, demir, fosfat. Gaziantep, endüstri ve ticaret yönünden gelişme göstermiş bir ilimizdir. Çimento, iplik dokuma, deri, kundura, yağ, sabun, ağaç işleme, makine, içki, önde gelen endüstri etkinlikleridir. Çimento endüstrisi 1955’te kuruldu, Antepfıstığı üretimi, tatlıcılık, şarapçılık önemli gelir kaynaklarıdır. Endüstri etkinliklerinin büyük bölümü özel kesimin elindedir.
Gaziantep, İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu ulaşımında önemli bir kavşak noktasıdır. Adana’dan gelen E-24 Karayolu ile Urfa, Mardin, Cizre, Silopi üzerinden Irak’a; 825 nolu karayolu ile Kahramanmaraş’a bağlanan kentin, Adıyaman üzerinden, Malatya, Elazığ ve Antakya ile de karayolu; Kahramanmaraş ve Adana -Ankara üzerinden Haydarpaşa’ya demiryolu bağlantısı vardır. Sınırı izleyen demiryolu, Nusaybin’den Suriye’ye geçer. Tüm ilçe ve köyleriyle karayolu bağlantısı vardır.
İl, Adana’ya 218 km, Ankara’ya 704 km, Adıyaman’a 191 km, Antakya’ya 197 km, Diyarbakır’a 330 km, Elazığ’a 346 km, İstanbul’a 1.142 km, Kahramarmaraş’a 81 km, Mardin’e 336 km uzaklıktadır.