Gaziantep: Aba Dokumacılığı

Gaziantep’in önemli bir el sanatı olan abacılık, nesli tükenen bir sanat olduğu için üniversite tarafından koruma altına alınmış ve yeni kuşaklara öğretiliyor. Antep’te her çeşit abayı bulmak mümkün, Antep abası, K.Maraş Abası, Urfa abası.

Aba altından değnek göstermek vur abalıya abayı atmak abayı yakmak pek çok deyimlere de konu olmuştur.

Aba, geçmişte deve, öküz ve at tüyünden, keçi kılından ve koyun yününden dokunan özel bir kumaştan yapılan erkek giysisidir. Kolsuz bir giysi türü olan ve dize kadar uzanan abanın önü ve arkası da kapalıdır. Baştan ve kollardan geçirilmek suretiyle giyilir. Şimdilerde suni boyalarla boyanarak ve polyester ipliklerle dokunarak üretilen abalar; geçmişte toprak, mor boya, ceviz kabuğu, ceviz kökü, heylangoz yaprağı, sumak yaprağı, meyve, kızılcık otu gibi kök boyalarla boyanırdı. Abalar, yörelerine göre, Humus Abası, Maraş Abası, Urfa Abası, yerli aba (Boz Aba, Kırmızı Aba, Lacivert Aba, Siyah Aba) gibi adlar alırken; boyuna, desenine ve malzemesine göre de sırmalı aba (tahtalı aba, sandıklı aba, zincirli aba, kandilli aba, kurbağalı aba), kıl aba, koron abası, siyah aba, çuha aba, uzun boy aba, kısa boy aba şeklinde isimlendirilirdi. Bütün bu işlemler, sıradanlıktan uzak bir titizlikle sürdürülürdü. Çünkü boyaların, kullanılan iplerin, dokunan desenlerin giyen kişinin toplumsal statüsüyle ilgili bir dili vardı. Varlıklı insanlar için ipek ve çuhadan seçkin motiflerle dokunurken, sıradan halkın giydiği abalar daha az motifli ve daha kaba dokunurdu.

ABA ÇEŞİTLERİ

Desenine boyuna ve yöreye göre abanın çeşitleri vardır.

1-Humus Abası (Boz aba)

2-Yerli aba; kırmızı laciver ve siyah aba

3-Sırmalı aba; Tahtalı sandıklı zincirli kandilli ve kurbağalı aba

4-Kıl aba

5-Maraş abası

6-Urfa abası

7-Kıron abası

8-Çuha abası

9-uzun ve kısa boy aba bilinen çeşitleridir.