Yılmaz ONAY

Yılmaz Onay ( 20 Nisan 1937, Gaziantep, 9 Ocak 2018, Bodrum), Türk yazar, yönetmen, çevirmen.

Oyuncu olarak tiyatroya başlayan Yılmaz Onay, ilk deneyimlerini öğrencilik yıllarında İTÜ Tiyatrosu, Genç Oyuncular gibi oluşumlarda kazandı. Bir dönem Ankara Deneme Sahnesi'nde çalışıp, ilgi alanını oyunculuktan yönetmenliğe çevirdi. Ankara Sanat Tiyatrosu'nda yönetmenlik yaptı. Çağdaş Sahne'nin kurulmasında yer alarak, sahneleme çalışmalarını yurt dışında da Hollanda ve Almanya'da sürdürdü. 12 Eylül'de sıkıyönetim mahkemeleri tarafından yargılandı, gözaltına alındı. Bu dönemden sonra bir süre serbest çalışmayı tercih eden Onay, yönetmen ve yazar olarak sanat hayatına devam etti. Toplumcu gerçekçi bir tiyatro adamı olan Yılmaz Onay, Türkiye'de epik tiyatronun öncülerindendir. Oyun kitapları yazmanın yanında, Bertolt Brecht, işçi tiyatrosu ve diğer çeşitli konular üstüne kuramsal kitaplar da yazdı, çevirdi ve tiyatroya uyarlamalar yaptı. Oyunları Devlet Tiyatrolarında da sergilendi. Romanı "Yazılar FİLMATİK" ve tiyatro oyunu "Sanatçının Ölümü" filme çekildi.

Yaşamı

1937 yılında güneydoğu kenti Gaziantep'in sınır mahallesi Üçkubbe'de ilkokul öğretmeninin oğlu olarak dünyaya geldi. Memleketi, aynı bölgede Elâzığ'ın Ağın ilçesidir. Liseyi 1955'te Ankara Gazi Lisesi'nde bitirdi. 1955-60 arası İstanbul Teknik Üniversitesi'nde okurken İTÜ tiyatrosunda ve Genç Oyuncular'da sahne yaşamına girdi. 1959’da IASTE bursu ile dört ay Berlin’de (west) bulundu. 1960’ta İTÜ’yü bitirdikten sonra bir yandan inşaat mühendisi olarak Bayındırlık Bakanlığı'nda çalışırken öbür yandan da tiyatro çalışmasını sürdürdü. 1961 yılında DAAD bursuyla bir yıl için Karlsruhe Teknik Yüksekokulu'nda (Karlsruhe Technische Hochschule) araştırma çalışmalarına katıldı ve bu arada Duisberger Gesellschaft bünyesinde, Alman, Türk, Mısır’lı gençler ve bir de Amerikalı bir askerden oluşturduğu toplulukla İonesco’nun “Der Herrscher” oyununu sahneledi. Ankara’ya dönüşünde “Sinema Tiyatro Derneği”nde ve ardından 1972'ye dek “Ankara Deneme Sahnesi”nde çalıştı. Sermet Çağan'ın "Öyle Bir Oyun" adlı radyo oyunundan "Savaş Oyunu" adlı sahne uyarlamasını yaptı ve sahneye koydu. (İstanbul Uluslararası Barış Şenliği ikincilik ödülü 1965) Yaşar Kemal'in "Yer Demir Gök Bakır" romanından Nihat Asyalı'nın oyunlaştırdığı "Uzun Dere"yi sahneye koydu. (Nancy Uluslararası Tiyatro Festivali büyük ödülü -Brezilya topluluğu ile birlikte 1966) Etüd ve tecrübelerimiz Türk seyircisinin aslında burjuva tiyatrosundan çok anlatımcı halk tiyatrosuna daha fazla ilgi duyduğu kanısını uyandırmıştır. Bu bakımdan kişisel oyun Türkiye’de millî bir stil olarak yaşayacak nitelikte değildir. Ya kendimize özgü ensamble oyun tekniği ya da modern ve toplum teknikleri kullanarak ortaya çıkartacağımız oyunlar etkili olacaktır. Mühim olan tiyatronun toplumu eğitici fonksiyonudur. (…) Türk sanatçısı sosyal ve politik sorunlardan kendini ister istemez kurtaramaz. Esasen kurtarmaya çalışması düşünülemez. Ancak, bugün için önemli tehlikelerden biri sanatçının günlük düzeyden kurtulamıyarak sanatı ve bilhassa tiyatroyu spekülatif amaçlar için kötüye kullandığı etkisini uyandırmasıdır. Bu tehlikenin göz önünde tutulması gereklidir. Toplum sanatı yapıyorum diye banal meseleleri bir araya getirmek olmaz. Sorunlara tam bir enformatif tiyatro ile yönelmek mümkün olabilir" -Nancy Uluslararası Tiyatro Festivali büyük ödülünün kazanılmasının ardından Yılmaz Onay'la yapılan röportajdan. Ankara Alman Kültür Merkezi ile yakın işbirliği çerçevesinde, Max Meinecke’nin yönettiği okuma tiyatrosunda rol aldı. 1971 yılında Tübitak Yapı Araştırma Enstitüsü'nde araştırma asistanı olarak işe başladı.

Yilmaz Onay Rıfat Ilgaz Sempozyumu'nda Kastamonu 2006

İlk profesyonel reji çalışması, 1972’de Ankara Sanat Tiyatrosu’nda (AST) Bertolt Brecht'ten sahnelediği "Hitler Rejiminin Korku ve Sefaleti" oyunudur. (“Furcht und Elend des Dritten Reiches”) "Geliyorlar çinko tabutlarla. İnsanı ne hale koymuşlarsa, Çinkonun içinde gizli. Daha iyi bir yaşam uğruna O büyük sınıf kavgasında Teslim olmamış direnmişti." - Hitler Rejiminin Korku ve Sefaleti Sahne 13 Ankara'da dört kez oynanan oyun, beşinci kez Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencilerine oynanırken, Ankara Sıkıyönetim Kumandanlığı'nın 4 Nisan 1972 tarihli bildirimi ile yasaklandı. Bildirimde şöyle denilmekteydi: "AST'ın oynadığı oyunlar bugüne kadar tetkik edilmiş, özellikle Nafile Dünya ve Hitler Rejimi sebebiyle kasıtlı ve maksatlı olduğu açıkça belirmiş olduğundan topluluğun faaliyeti sakıncalı mütalaa edilerek süresiz olarak kapatılmıştır." -Ankara Sıkıyönetim Kumandanlığı 6134/14267 sayılı ve 4 Nisan 1972 tarihli bildirimi. Bu arada ITI Batı Almanya Merkezi’nin daveti ile Staedtische Bühnen der Stadt Essen’de ve Berlin’de Hospitant olarak bulundu (1972-73). Sonra Ankara’da kuruluşuna katıldığı Çağdaş Sahne'de "Yusuf ile Menofis" (Nazım Hikmet), "Grev" (Nihat Asyalı), "Çimento" (Gladkov-Asyalı) oyunlarını sahneledi (1975-78). İşçi Kültür Derneği'nde işçi oyunları yazıp yönetti (1978-80). "İşçi sınıfı mücadelesi adına sanat alanında gösterilen çabalar, sadece küçük burjuva sınıfsal çerçevesi içinde hapis bırakıldığı sürece asıl işlevine bir türlü kavuşamamakta, gerçek soluğu ile o büyük gücüne asla ulaşamamaktadır." -İşçi Tiyatroları Ajitprop Topluluklar - İşçi Kültür Derneği Yayınları 1978 Sayfa 11 12 Eylül 1980 askerî cunta sonrası AST'da Hans Fallada'dan (“Kleiner Mann was nun?”) oyunlaştırdığı "Küçük Adam Ne Oldu Sana?" oyununu (1981-82) ve kendi yazdığı “Bu Zamlar Bana Karşı” kabaresini sahneye koydu (1984). "Halk böyle istiyor ile, elit böyle istiyor arasında büyük bir fark yoktur"

"Arafta Kalanlar" ve "Karagöz'ün Muamması" adlı oyunlarını Amsterdam'da ve “Sanatçının Ölümü” oyununu Paris’te sahneledi (1985-1989). Bu sırada “Şarkılarımız Ölmesin!” adlı, çocuklar için yazdığı barış oyunu, Berlin’deki Theater Manufaktur am halleschen Ufer tiyatrosunca Almanca’ya çevrilip “Sechs Verrückte und ein Lied” adıyla sahnelendi (1988). Sonra Berlin-Dialog topluluğu ile “Gewalt” temalı bir workshop yaptı, çıkan oyunu Ballhaus’ta sahneledi (1990). Ardından aynı toplulukla Berlin Ballhaus’ta, Dario Fo’dan (“Bezahlt wird nicht!”) “Borcumuz Yok!” adıyla Berlin’e uyarlanan oyunu sahneledi (1991).

1990’da İstanbul’a yerleşti ve 1993'ten itibaren Devlet Tiyatrolarında rejisör olarak çalıştı, İstanbul ve bölgelerde çeşitli oyunlar sahneledi.Ankara'da Devlet Tiyatroları Vakfı için Nihat Asyalı'nın, Nâzım Hikmet üstüne yazdığı "Yanar Elleri" oyununu sahneye koydu. 2002’de Devlet Tiyatrosu’ndan (yaş haddi) emekli oldu. Bu arada, Berlin -Tiyatrom'da Nazım Hikmet'in "Tartüf 59" oyununu ("Tartüf 2000" adıyla) yönetti. İstanbul Devlet Tiyatrosunda “Küçük Adam Ne Oldu Sana?” oyununu yeniden sahneledi (2001-2002). Düşün Sahnesi'nde kendi oyunu "Sanatçının Ölümü"nü ve AST'ta, Brecht'in "Küçük Burjuva Düğünü"nü (“Die Kleinbürgerhochzeit”) sahneye koydu. Kendi oyunu “Prometheia”, Hollanda’da özel bir proje olarak bir Türk grubu tarafından Türkçe ve bir Hollanda grubu tarafından da Hollandaca oynandı (2005). Yazdığı öteki oyunlar da yurt içinde ve dışında çeşitli topluluklarca oynandı. Ayrıca, 1998’de “Yazılar Filmatik” romanı, 2006’da da “Sanatçının Ölümü” oyunu, TRT tarafından filme alındı. 2008 yılında Kocaeli Üniversitesi tarafından Önder Önsal yönetmenliğinde Bir Tiyatro Direnişçisi Yılmaz Onay adlı yaşam öyküsü ve tiyatro adamlığını ele alan bir belgesel çekildi. PEN Yazarlar Derneği, Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS), Oyun Yazarları ve Çevirmenleri Derneği (OYÇED), Edebiyatçılar Derneği ve BESAM meslek birliği üyesidir.

Yılmaz Onay 50.Sanat Yılı Afişi.14.Nisan.2008 Grafik Ali Nesin tarafından bir peçeteye çizilmiştir.

"“İşçi bundan anlamaz” deyip yüksek sanat yapma çabasındakiler ile “Emekçiler bundan anlar” denilerek ortaya sürülen ucuz televizyon dizileri aynı kaynaktan besleniyor. Doğru olan bu tutumun tam tersidir: Emekçiler kendi sanatçılarına sahip çıktıklarında, daha yüksek bir sanat ortaya çıkacaktır. [...] Gerçekçilik bir tutumdur. Emekçiler hayatlarında olduğu gibi, sanatta da gerçekçidirler. Gerçekçilik bir akım değil, bir tutumdur. Ve bunun asıl sahibi emekçilerdir." 14. Nisan 2008 tarihinde "Yılmaz Onay'ın 50.Sanat Yılı - Anlamak,gideni ve gelmekte olanı!" (Türkiye Yazarlar Sendikası ve Evrensel Basım Yayın) tarafından düzenlenen bir törenle kutlandı. Aynı tarihlerde yani 2008 yılında Nazım Hikmet Kültür Merkezi'nde de bir anma toplantısı yapılmış ve burada ilk olarak Onay'la ilgili hazırlanan "Bir Tiyatro Direnişçisi Yılmaz Onay" adlı belgeselin gösterimi yapılmıştır. "Gerçekçi olmayan sosyalist olamaz, sosyalist olmayan da gerçekten gerçekçi olamaz" -14.Nisan.2008 50.Sanat Yılı kutlamalarındaki konuşmasından 2007-2008 sezonunda Devlet Tiyatroları sahnelerinde oynanan oyunları:

Ankara Devlet Tiyatrosu: "Bir Halk Düşmanı" Henrik Ibsen'den çeviri.

Erzurum Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü : "Kafkas Tebeşir Dairesi" Bertolt Brecht'den çeviri.

Bursa Devlet Tiyatrosu: "Kara Kedi Geçti" kendi oyunu

Yılmaz Onay, Nâzım Hikmet Kültür Merkezi'nin 2004 yılından bu yana gerçekleştirdiği geleneksel Nazım Günleri / Okuma Tiyatrosu etkinliklerinde Nazım'ın oyunlarını sahneye koymaktadır. "Nazım'ın okuma tiyatrosu yoluyla sunulan istisnasız her oyununun ardından izlenen seyirci etkilenimi: 'Nazım Hikmet'in bu oyunu ne kadar güzelmiş, niye haberimiz olmadı ki?' tarzındadır. Böylece Nazım Hikmet'in tiyatro yazarlığının ve kazandırdığı eserlerin değer ve önemini gören tiyatrocular tarafından yapılan bu uygulama, her defasında asal hedefine erişmiş olmaktadır." -Yılmaz Onay, 15 Ocak 2010 İnsanlık Ölmedi Ya oyunun ardından söylediği sözler. Su Gösteri Sanatları Sahnesi Mask-Kara Tiyatrosu, 2010 Dünya Tiyatro Günü'nü ve bu günü kapsayan haftayı, Yılmaz Onay'a armağan etmiştir. Yılmaz Onay'ın Velev Ki Tartüf, Prometheia ve Karadul Efsanesi adlı oyunları ve Yazılar Filmatik ve Sanatçının Ölümü filmleri Yılmaz Onay Haftası içerisinde gösterilmiş ve kristal sektöründe çalışan işçiler de hazırladıkları kristal bir plaketi, Yılmaz Onay'a sunarak bu haftaya destek vermişlerdir. 18 Ekim 2010 tarihinde Mannheim Almanya'da, Mannheim Demokratik İşçi ve Gençlik Derneği e.V. / DIDF-Mannheim'in düzenlediği "Yazar Yılmaz Onay ile Tiyatro ve Edebiyat" konulu söyleşiye katılan Onay, 20 Ekim'de Brüksel Belçika'da Troya Estetik Merkezi'nin düzenlediği "Yılmaz Onay'la Yazılar Filmatik Film Gösterisi ve Seminer" etkinliğine katıldı. 24 Ekim tarihinde de Amsterdam Hollanda'da Opinie Vakfı'nın düzenlediği "Yılmaz Onay ile Yazılar Filmatik Film gösterimi, Söyleşi ve İmza Gününe katıldı. "Lütfen göğüsleyebileceğiniz kadarını üstlenin. Çünkü bence en değerli komünist, yaşam boyu her koşula dayanabilmiş ve son nefesine dek komünist olarak direnmiş, komünist olarak yaşayabilmiş kişidir."

Ödülleri

Savaş Oyunu (Sermet Çağan'ın "Öyle Bir Oyun" adlı radyo oyunundan uyarlama) 1965 İstanbul Uluslararası Gençlik Tiyatro Festivali Ödülü

Uzun Dere (Yaşar Kemal'in "Yer Demir Gök Bakır" romanından Nihat Asyalı uyarlaması)

1966 Festival Mondial du Theatre du Nancy Grand Prix ödülü (Brezilya'lı bir grupla paylaştı) Hitler Rejiminin Korku ve Sefaleti 1971 Brecht ödülü

Çimento (Gladkov’dan Nihat Asyalı uyarlaması) 1975 Ankara Sanat Severler Derneği Reji Ödülü

Küçük Adam N'oldu Sana? (Hans Fallada'dan Yılmaz Onay uyarlaması) 1981 Sanat Kurumu Reji Ödülü

Dev Masalı 1983 Tobav Oyun Yarışması Üçüncülük Ödülü

Sanatçının Ölümü 1986 Tobav Oyun Yarışması Üçüncülük Ödülü

Barış Plaketi, 5.Barışa Rock Festivali 2007.

17. Troya Kültür - Sanat Ödülleri / 2009 Tiyatro dalında 10.Ocak.2010

Oyunları

İşçi Sınıfının Açık Oturumu (1978)

Tren Gidiyor (1984)

Bu Zamlar Bana Karşı (1985)

Dev Masalı (1985)

Şarkılarımız Ölmesin ( 1985)

Karagöz'ün Muamması (1985)

Arafta Kalanlar (1985)

Sanatçının Ölümü (1986)

Kara Dul Efsanesi (1991)

Kara Kedi Geçti (1992)

Hücre İnsanı (1992)

Prometheia (1993)

Üç Kuruşluk Mahalle Dersleri (2009) - Dilruba Saatçi ile birlikte

Uyarlamaları

Küçük Adam Ne Oldu Sana? - Hans Fallada'nın aynı adlı romanından uyarlama (1981)

Sevdalı Bulut - Nâzım Hikmet'den uyarlama (1985)

Tartüf 2000 - (Nazım Hikmet'in Moliere'den esinlenerek 1959 yılında yeniden yazdığı Tartüf 59 isimli oyununun günümüze uyarlanması) (2000)

Kitapları

Oyun kitapları

Tren Gidiyor, Hacan Yayınları, Ankara 1984

Dört Oyun, Hacan Yayınları, Ankara 1985

Bu Zamlar Bana Karşı

Dev Masalı

Sevdalı Bulut

Şarkılarımız Ölmesin

Dev Masalı, T.C. Ziraat Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1985

Romandan Tiyatroya, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 1992

Küçük Adam N'oldu Sana?

Toplu Oyunlar 1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

Sanatçının Ölümü

Arafta Kalanlar

Karagöz'ün Muamması

Toplu Oyunlar 2, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

Karadul Efsanesi

Hücre İnsanı

Prometheia

Karakedi Geçti

Tren Gidiyor

Şarkılarımız Ölmesin, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 2005

Toplu Oyunlar 3, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 2015 ISBN 9786055127107 Bu Zamlar Bana Karşı

Bir Yiğit Masal Kuranda (Dev Masalı)

Sonsuz Operet

Romanlar

Yazılar FİLMATİK (Roman), Mitos Yayınları, İstanbul 1994; Çınar Yayınları, İstanbul 1996

; Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2002 Oyun Değil (Roman) Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2002

Filmleri

Yazılar Filmatik, Yılmaz Onay'ın aynı adlı romanından 1998 yılında TRT tarafından filme çekildi.

Sanatçının Ölümü, Yılmaz Onay'ın aynı adlı oyunundan TRT tarafından 2006 yılında televizyon filmi olarak çekildi.

Oyunlar

Bir Halk Düşmanı, H.Ibsen İki Oyun, Hacan Yayınları, İstanbul 1985

Mariena Pineda, F.G.Lorca İki Oyun, Hacan Yayınları, İstanbul 1985

Richard Waverly Davası, R.Schneider, İki Oyun, Yarın Yayınları, İstanbul 1986

Sonuncular, M.Gorki, İki Oyun, Yarın Yayınları, İstanbul 1986

Brecht Dosyası, G.Tabori, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 2000

Troyalı Kadınlar, Euripides, Eski Yunan Tragedyaları 5, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul Elektra, Euripides, Eski Yunan Tragedyaları 6, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

Barış, Aristofanes, Eski Yunan Komedyaları 2, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

İncil, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Baal, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

Baal (1919 yazımı), Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Baal (1922 yazımı), Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Erkek Baal'in Yaşam Öyküsü, Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Gecede Trampet Sesleri, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Düğün, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Dilenci veya Ölü Köpek, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Şeytan Kovma, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Karanlıkta Işık, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Balık Avı, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Ova, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Vahşi Ormanda, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:2, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Kentlerin Vahşi Ormanında, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:2, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Adam Adamdır, 1926, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:2, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:2, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Adam Adamdır, 1938, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:2, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:2, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Mahagonny, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:2, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Mahagonny Kentinin Yükselişi ve Düşüşü, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:2, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Mezbahaların Kutsal Johanna'sı, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:4, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:3, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Sivri Kafalılar ve Yuvarlak Kafalılar / Yuvarlak Kafalılar ve Sivri Kafalılar, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:5, Mitos-Boyut Kitaplığı, İstanbul Sivri Kafalılar ve Yuvarlak Kafalılar ya da Devlet ile Servet birleşmeyi Sever, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:4, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Yuvarlak Kafalılar ve Sivri Kafalılar ya da Devlet ile Servet birleşmeyi Sever, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:4, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Küçük Burjuvanın Yedi Ölümcül Günahı, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:6, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:4, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Horasyalılar Kuriasyalılar, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:6, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:4, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Carrar Ananın Silahları, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:6, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:4, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

III.Reich’in Korku ve Sefaleti, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:6, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:4, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013 Puntila Ağa ile Uşağı Matti, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:9, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:6, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Kafkas Tebeşir Dairesi 1949, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:11, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:8, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2014

Kafkas Tebeşir Dairesi 1954, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:8, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2014 Komün Günleri, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:8, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2014

Coriolanus, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:9, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2014

1431 Rhouen’da Jeanne d’Arc Davası, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:9, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2014

Turandot ya da Aklayıcılar Kongresi, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:9, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2014

Henrik Ibsen Toplu Oyunları 1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 2011 Catilina

Bir Halk Düşmanı

Largo Desolato, Ağır Yalnızlık, Vaclav Havel, Toplu oyunları 1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 2015

Helena, Euripides, Eski Yunan Tragedyaları 15, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

Hippolütos, Euripides, Eski Yunan Tragedyaları 16, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

Lisistrata, Aristofanes, Eski Yunan Komedyaları 5, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 2015

Öyküler

Öyküler, Anna Seghers, Yarın yayınları, Ankara 1983

İlk Adımlar, Anna Seghers, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 1998

Romanlar

Evlerde Uyur Uyanık Yalanlar, Botho Strauß, Kırmızı Yayınları, İstanbul 2008

Şiirler

Svendborg Şiirleri, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Steffin Derlemesi, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Hollywood Elejileri, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Sürgün Şiirleri, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Savaş El Kitabı, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Alman Taşlamaları (İkinci Bölüm), B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Çocuk Şarkıları, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Yeni Çocuk Şarkıları, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Buckow Elejileri, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Bakır Alımı, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

İşçi B'nin Hikayeleri, Peter Maiwald, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2004

Kuramsal kitaplar

İşçi Tiyatroları Ajitprop Topluluklar, A.Kammrad-F.R.Scheck, İşçi Kültür Yayınları, Ankara 1978

Edebiyat Bilimi, Gennadiy Nikolayeviç Pospelov, Bilim Sanat Yayınları, Ankara 1984;

Evrensel Basım Yayın, İstanbul 1995

Brecht'le Yaşamak - Çalışma Günlüğü, Bertolt Brecht, Broy Yayınları, İstanbul 1985

Epik Tiyatro, M.Kesting, Adam Yayınları, 1985; Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2005

Tiyatro Çalışması, Berliner Ensemble, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 1994

Yönetmen Peter Stein, Hazırlayan: Aziz Çalışlar, Çeviriler: Yılmaz Onay, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 1996

Komünist Parti Manifestosu, Friedrich Engels, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 1998

Ütopyadan Bilime Sosyalizm, Friedrich Engels, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2005

Antik Yunan Tragedyaları, Joachim Latacz, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2006

Müzik Üzerine Tartışmalar, Derleme, Hazırlayanlar: Yılmaz Onay, Tonguç Ok, Aynur Toraman, Zübeyde Aydemir, Mehmet Erdal, Olcay Geridönmez, Taylan Şahbaz, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2006

Batı Diye Diye, Daniela Dahn, Yordam Kitap, İstanbul 2007

Poetika, Aristoteles, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 2008